Propranolol

De werkzame stof propranolol is een zogenaamde bètablokker: een medicijn dat invloed heeft op de werking van het hart. Propranolol verlaagt de bloeddruk en vertraagt de hartslag. Ook zorgt het ervoor dat het hart minder zuurstof nodig heeft. Daardoor hoeft het hart minder hard te werken. Medicijnen met propranolol zijn verkrijgbaar in de sterktes 10 mg, 40 mg, 80 mg en 160 mg. Voor dit geneesmiddel heeft u een doktersrecept nodig.

Bètablokkers op basis van propranolol worden voorgeschreven bij een hoge bloeddruk, bepaalde hartaandoeningen, migraine, essentiële tremor (trillen), een te snelle schildklierwerking en bij bepaalde angst- of spanningsklachten.

Het bloed stroomt met een bepaalde kracht door de bloedvaten. Dat geeft druk op de wanden van de aderen. Als die druk te hoog wordt, kunnen de bloedvaten daardoor beschadigen. Daardoor kunnen er op den duur ernstige aandoeningen ontstaan, zoals een beroerte of hartfalen. Propranolol zorgt ervoor dat de hartslag omlaag gaat en de hoge bloeddruk verlaagt. Hierdoor vermindert de druk op de bloedvaten.

Propranolol helpt ook bij verschillende hartproblemen, zoals angina pectoris (pijn op de borst, vooral bij inspanning of stress), hartritmestoornissen (een te snelle hartslag of hartkloppingen) en een hartaanval (dit herkent u aan symptomen als ernstige pijn op de borst, zweten en misselijkheid). Het medicijn vertraagt de hartslag en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart. Hierdoor nemen de klachten af en kunnen nieuwe klachten voorkomen worden.

Migraine gaat gepaard met bonzende pijn, meestal aan een kant van het hoofd. Daarnaast kan er sprake zijn van overgevoeligheid voor licht/geluid, vermoeidheid, misselijkheid en overgeven. Soms wordt een aanval vooraf gegaan door storingen in het gezichtsveld, zoals het zien van flitsen of een golvend beeld. Propranolol wordt vooral ingezet om migraineaanvallen te voorkomen. Artsen schrijven het bijvoorbeeld voor als u meer dan twee migraineaanvallen per maand heeft.

Spiertrillingen worden vaak veroorzaakt door (in)spanning, zenuwen of het drinken van teveel koffie. Sommige mensen trillen echter zonder aanwijsbare oorzaak. Dit wordt essentiële tremor genoemd. De werkzame stof propranolol vermindert de klachten door de overmatige prikkels waarop de spieren reageren te dempen. Hierdoor neemt het trillen af.

Als de schildklier te snel werkt, kan dit leiden tot klachten als hartkloppingen, diarree, nervositeit en afvallen. Medicijnen met propranolol kunnen de hartkloppingen verminderen door het hartritme te vertragen.

Mensen die last hebben van overmatige angst of spanning, bijvoorbeeld voor een optreden of belangrijk examen, ervaren klachten als hartkloppingen en trillen. Een arts kan in extreme gevallen een medicijn met propranolol voorschrijven. Dit zorgt ervoor dat de hartslag daalt en dat de hartkloppingen verminderen.

Medicijnen op basis van propranolol zijn verkrijgbaar als tablet en als capsule met vertraagde afgifte. Neem de tablet in met behulp van wat vloeistof.

De capsule moet in zijn geheel worden doorgeslikt met wat vloeistof. Lukt dat niet, dan mag de capsule ook worden geopend. In de capsule zitten kleine korreltjes. Deze zijn omgeven met een speciale coating waardoor het medicijn vertraagd wordt afgegeven. De korrels moeten daarom zonder te kauwen worden doorgeslikt met wat vloeistof.

Er is ook een drank op basis van propranolol. Deze tekst gaat echter alleen over de tabletten/capsules.

De dosering van medicijnen met propranolol verschilt per aandoening. Een arts bepaalt hoeveel u precies moet innemen.

De algemene richtlijnen voor de dosering bij volwassenen zijn als volgt:

Een arts kan deze doseringen eventueel aanpassen. Voor kinderen en bij bepaalde aandoeningen geldt een ander doseringsadvies. In de bijsluiter staat meer informatie over de dosering.

Neem de tabletten en capsules niet vaker in dan wordt geadviseerd. De normale tabletten worden meestal twee- tot driemaal daags ingenomen. Slik het medicijn verdeeld over de dag, bijvoorbeeld bij iedere hoofdmaaltijd. De capsules hoeft u meestal maar eenmaal per dag in te nemen omdat ze langdurig werken. Neem de capsule dan wel steeds rond hetzelfde tijdstip in, bijvoorbeeld bij het ontbijt of bij het avondeten. Gebruikt u dit medicijn incidenteel, bijvoorbeeld vanwege plankenkoorts of examenvrees, neem het middel dan ongeveer een uur van te voren in.

Medicijnen met propranolol moeten vaak langdurig worden gebruikt. Een arts bepaalt altijd hoe lang u dit geneesmiddel moet blijven innemen. De werkzame stof propranolol wordt meestal niet voorgeschreven aan kinderen jonger dan 1 jaar.

Een vergeten dosis kan worden ingehaald, mits er niet teveel tijd verstreken is. Houd daarbij de volgende richtlijnen aan:

Is er teveel tijd verstreken, sla de vergeten dosis dan over.

De werkzame stof propranolol kan soms bijwerkingen geven. Het gaat daarbij om onder andere de volgende klachten:

Meer informatie over de bijwerkingen van dit medicijn vindt u in de bijsluiter. Neem contact op met een arts op apotheker als u last krijgt van bijwerkingen.

De werkzame stof propranolol heeft een wisselwerking met onder ander de volgende medicijnen:

Gebruikt u een van deze (of andere, zie bijsluiter) medicijnen, overleg dan met een arts.

Zwangerschap: gebruik dit medicijn liever niet als u zwanger bent, tenzij een arts dit noodzakelijk vindt. Het medicijn propranolol kan namelijk bijwerkingen veroorzaken bij het ongeboren kind. Overleg met een arts of u een ander medicijn kunt gebruiken dat wel veilig is tijdens een zwangerschap.

Borstvoeding: gebruik dit medicijn liever niet als u borstvoeding geeft, tenzij een arts dit noodzakelijk vindt. De werkzame stof propranolol komt deels in de moedermelk terecht en kan zo het kind bereiken. Een arts kan eventueel een ander medicijn voorschrijven dat beter geschikt is.

Vruchtbaarheid: medicijnen op basis van propranolol hebben voor zover bekend geen invloed op de vruchtbaarheid. U kunt dit geneesmiddel zonder bezwaar gebruiken als u een kinderwens heeft.

Autorijden: dit medicijn verlaagt de bloeddruk en kan bijwerkingen geven waardoor het niet veilig is om auto te rijden. Neem geen deel aan het verkeer als u last heeft van klachten als traagheid, duizeligheid of wazig zicht. Over het algemeen nemen de bijwerkingen af zodra het lichaam gewend is aan de lagere bloeddruk. Dat duurt meestal een paar uren of (bij dagelijks gebruik) dagen.

Alcohol: sterke drank kan de bijwerkingen van propranolol versterken. Dat komt omdat alcohol de bloedvaten verwijdt. Hierdoor kunt u extra last krijgen van klachten als duizeligheid. Wees voorzichtig met het gebruik van alcoholische dranken.

Voeding: u kunt de tabletten en capsules met of zonder voedsel innemen. Verder kunt u bij het gebruik van dit medicijn uw normale eetpatroon aanhouden. Er geldt geen waarschuwing wat betreft bepaalde voedingsmiddelen.

Gebruikt u medicijnen met propranolol dagelijks, dan kunt u het gebruik van dit middel beter afbouwen. Zo voorkomt u dat u last krijgt van hartklachten. Als u het medicijn incidenteel gebruikt, dan kunt u wel op ieder gewenst moment stoppen.

Propranolol is de werkzame stof in de volgende medicijnen: