Wat is testosteron?
Testosteron is een mannelijk geslachtshormoon. Deze stof zorgt bij de man voor de uiterlijke kenmerken, zoals beharing op lichaam en gezicht, lage stem, spiermassa en een goede ontwikkeling en werking van de geslachtsorganen. Ook het libido wordt bij mannen voor een groot deel beïnvloed door testosteron.
Het hormoon testosteron wordt aangemaakt door het lichaam. Soms neemt de productie van het hormoon af, waardoor er klachten ontstaan. Bij een tekort aan testosteron kan deze stof worden aangevuld door middel van een testosteronpreparaat. Deze zijn verkrijgbaar in verschillende soorten en sterktes.
Testosteronpreparaten worden altijd voorgeschreven door een arts.
Waar wordt testosteron voor gebruikt?
Preparaten met testosteron worden voorgeschreven aan mannen met een tekort aan testosteron. Dit kan ontstaan als het lichaam zelf niet (meer) voldoende testosteron aanmaakt. Daarnaast wordt het medicijn gebruikt bij een vertraagde puberteit en een te sterke lengtegroei bij jongens.
Een tekort aan testosteron kan vervelende klachten veroorzaken, zoals:
- gebrek aan energie/vermoeidheid;
- erectieproblemen en/of verlies van libido;
- afname van de spiermassa en haargroei;
- depressieve klachten.
Deze symptomen kunnen verminderen als het hormoon testosteron wordt aangevuld met behulp van een preparaat.
Een vertraagde puberteit houdt in dat een jongen op zijn vijftiende nog altijd geen mannelijke kenmerken heeft. Een testosteronpreparaat kan de ontwikkeling hiervan op gang brengen.
Als jongens teveel blijven doorgroeien, kan testosteron het groeiproces stopzetten.
Hoe gebruik ik het middel?
In welke vormen is de werkzame stof verkrijgbaar?
Testosteron is verkrijgbaar in capsules van 40 mg, als gel voor gebruik op de huid (10 mg, 16,2 mg en 20 mg testosteron per gram gel) en als injectievloeistof (250 mg testosteron per milliliter).
Hoeveel mag ik ervan innemen?
Een arts weet welke vorm van testosteron het beste past bij uw klachten. Ook de dosering wordt altijd specifiek voor u bepaald door een arts. De algemene richtlijnen voor de doseringen van testosteronpreparaten bij een tekort aan testosteron (testosterondeficiëntie) zijn als volgt:
- Capsules: de eerste twee tot drie weken 3 à 4 capsules per dag. Daarna overstappen op een onderhoudsdosering van 1 tot 3 capsules per dag.
- Gel: breng 1 dosis gel aan op een schone, droge huid. Smeer de gel op de bovenarmen, schouders, buik of binnenkant van de dijbenen. Volg daarbij de instructies in de bijsluiter; het advies kan per merk verschillen. Gebruik de gel iedere ochtend rond hetzelfde tijdstip.
- Injectievloeistof: de injecties worden gedoseerd en toegediend door een arts of verpleegkundige.
Hoe vaak mag ik het gebruiken?
Neem de capsules met testosteron tweemaal daags (’s ochtends en ’s avonds) in tijdens de maaltijd. Verdeel de dagelijkse dosering gelijkmatig. Bij een oneven aantal capsules neemt u er in de ochtend eentje meer dan in de avond.
Testosterongel wordt eenmaal per dag aangebracht op de huid.
Testosteroninjecties worden meestal met tussenpozen van enkele weken gegeven.
Hoelang mag ik het blijven innemen?
Gebruik medicijnen met testosteron zolang als de arts het nodig vindt. Testosteronpreparaten zijn niet geschikt voor kinderen jonger dan 18 jaar, tenzij een arts dit voorschrijft (bij voorbeeld in verband met een vertraagde puberteit).
Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten?
Bent u vergeten om de capsules in te nemen, dan kunt u dat alsnog doen. Bent u meer dan 6 uur te laat met het innemen, sla de vergeten dosis dan liever over.
Bent u vergeten om de gel aan te brengen, dan kunt u dat alsnog doen, tenzij u meer dan 12 uur te laat bent.
Neem nooit een dubbele dosis testosteron om de vergeten dosis in te halen.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Bij het gebruik van testosteronpreparaten kunnen er bijwerkingen optreden. Klachten waarmee u eventueel te maken kunt krijgen zijn bijvoorbeeld:
Vaak
- Huidirritatie op de plekken waar de gel of de injectie is aangebracht.
Soms
- prostaatvergroting
Zelden
- acne, vette huid
- hoofdpijn
- maagdarmklachten (vooral bij het gebruik van de capsules)
- opvliegers
- borstvorming
Zeer zelden
- vermoeidheid
- duizeligheid
- spier- en/of gewrichtspijn
Meer informatie over de bijwerkingen vindt u in de bijsluiter.
Heeft testosteron wisselwerkingen met andere medicijnen?
Preparaten met testosteron kunnen een wisselwerking hebben met de medicijnen acenocoumarol en fenprocoumon. Deze geneesmiddelen worden gebruikt om het bloed minder snel te laten stollen.
Testosteron kan de werking van glucoseverlagende middelen versterken. Deze medicijnen worden voorgeschreven bij diabetes.
Mag ik dit middel gebruiken als ik zwanger ben of borstvoeding geef?
Zwangerschap
Medicijnen op basis van testosteron worden doorgaans niet voorgeschreven aan vrouwen. Testosteron is erg schadelijk voor een ongeboren kind. Zwangere vrouwen mogen daarom niet in contact komen met dit medicijn. Gebruikt u testosterongel, vermijd dan huid-op-huidcontact of was de gel eerst goed van de huid af.
Borstvoeding
Medicijnen met testosteron worden in principe niet voorgeschreven aan vrouwen en zijn niet geschikt voor vrouwen die borstvoeding geven.
Vruchtbaarheid
Testosteron kan de vorming van sperma beïnvloeden en daardoor de vruchtbaarheid bij mannen verminderen.
Kan ik bij gebruik van testosteron autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
Autorijden
Dit medicijn heeft geen invloed op uw reactievermogen.
Alcohol
Testosteron heeft geen wisselwerking met alcohol.
Voeding
U kunt alles eten en drinken bij het gebruik van testosteron.
Kan ik zomaar stoppen met dit middel?
U kun in één keer stoppen met het medicijn. De klachten zullen dan echter na enkele weken terugkeren.
Welke medicijnen bevat testosteron?
Preparaten met testosteron zijn onder andere verkrijgbaar onder de namen:
- Andriol (capsules)
- Androgel (gel)
- Testavan (gel)
- Tostran (gel)
- Nebido (injectievloeistof)
- Sustanon (injectievloeistof)
Bronnen:
‘Testosterontekort’, ontleend aan Andros.nl (Andros Mannenkliniek), https://www.andros.nl/hormoontekort/testosterontekort/
‘Testosteron’, ontleend aan Apotheek.nl (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie), https://www.apotheek.nl/medicijnen/testosteron#hoe-gebruik-ik-dit-medicijn
‘Testosteron’, ontleend aan Farmacotherapeutisch Kompas (Zorginstituut Nederland), https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/t/testosteron
‘Patiëntenbijsluiter Andriol, capsules 40 mg’, ontleend aan Geneesmiddeleninformatiebank.nl (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen), https://www.geneesmiddeleninformatiebank.nl/ords/f?p=111:3::SEARCH:NO::P0_DOMAIN,P0_LANG,P3_RVG1:H,NL,25497